İlk Türk Haritaları

Konu: İlk Türk Haritaları Çarş. Kas. 23, 2011 11:53 pm

İlk Türk Haritaları

Kaşgarlı Mahmud'un Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçe'nin de Arapça kadar önemli olduğunu kanıtlamak amacıyla yazdığı Divan-ı Lügati't-Türk kitabında yer alan vegünümüze kadar ulaşanen eski Türk haritasıdır ve Kaşgarlı Mahmud eserini BAğdat'taki Halife El Muktedi'ye sunmak üzere hazırlamış. Harita 11. yy'da Türklerin yayılmıs olduğu coğrafyayı gösteriyor. Haritanın da 1072-74 yılları arasında yapıldığı sanılıyor. Ama Türkler bu tarihlerden öncede harita yapmıs. örneğin (Hunlarda devlet büyüklerine armagan olarak harita sunma gelenegi varmıs. Hatta "Bİ" adındaki bir HUN prensinin İS 46'da Çin İmparatoru'na Hun Devleti'nin Haritasını sunduğu biliniyor.
Mahmud da bu haritayı Türklerin yaşadığı yerleri göstermek için çizdiğini belirtiyor. Haritada Türk boylarının, Türk boylarına komşu olan yerler de görülüyor. Doğu ve Batı avrupa, habesiştan, hind, çinhindi, çin ve japonya'nın yer aldığı haritanın merkezini Karahan hükümdarının oturduğu Balasagun kenti oluşturmakta. Bunun yanı sıra haritada YArkent, Kaşgar, İkiöküz, Ötüken, Talas gibi Türk kentleride yer almakta ve merkezini Türklerin oluşturduğu bir dünya haritası olarak kabul edilmekte.
Dairesel dünya haritasının etrafındaki çember üzerinde, saat göstergesi yönünde sırasıyla Güney, Batı, Kuzey, Doğu yazılır. Doğu, haritanın tepesindedir. Haritanın her bir köşesinde renklerin neyi ifade ettiği belirtilmiş ve bu bir tür lejant görevini görmektedir. Buna göre; yeşil renk denizleri, haki renk nehirleri, kızıl renk dağları, bakır rengi de çölleri gösterir. Yapılışı amacı ve yapıldığı yer olan Bağdat dikkate alındığında, haritanın o yıllarda islam ülkelerinde yaygın ve geçerli tarz olan dairesel şekli seçmiş olduğu görülür.
Kaşgarlı'nın haritası ilk ve ortaçağdan beri inanılan karaların bi okyonusla çevrili olduğu düşüncesini yansıtır. Buna göre; Kaşgarlı'nın tanımladığı karalar denizlerle çevrilidir. Bunun dışında Yecüc ve Mecüc Ülkesi, Zülkarneyn, Adem'in ayak izi gibi mitolojik öğeler, vahşi hayvanlar ve Nasnas adı verilen seytansı yaratıklar da haritada kendine yer bulmuştur.

İlk Türk Haritaları Ilkkjp4